(DĐDN) - Kết quả khảo sát vốn xã hội ở một số DN VN tham gia Giải SVĐV năm nay cho thấy các chỉ số này khả quan hơn. Đó là dấu hiệu đáng mừng cho thấy trong các DN VN tiềm ẩn những nội lực có thể giúp DN khắc phục những khó khăn.

Trong suốt quá trình trưởng thành và phát triển, Giải SVĐV luôn được hoàn thiện và trở thành một thương hiệu rất uy tín và niềm tự hào của các DN thuộc Hội DNT VN và của những DN được trao giải.  

Hai đột phá

Giải SVĐV 2013 có hai điểm mới mang tính đột phá. Thứ nhất, nội dung của 5 báo cáo chính được biên soạn dưới hình thức mới phù hợp với hình thức của một cuộc điều tra xã hội học, với những câu hỏi có định hướng, hàm lượng thông tin cao hơn, có khả năng lượng hóa và có khả năng triển khai trực tuyến thông qua mạng thông tin điện tử (Internet).

Thứ hai, ngoài 5 mẫu báo cáo cơ bản nêu trên, giải năm nay còn bổ sung thêm 2 mẫu báo cáo mới về việc thực thi trách nhiệm xã hội của DN (CSR) và về “vốn xã hội” trong DN.

Kết quả thu được từ các mẫu báo cáo điện tử là những tư liệu rất quý giá cho thấy “góc nhìn” từ phía DN đối với nền kinh tế nói chung và trong bối cảnh hiện nay và trong tương lai nói riêng, cũng như sự chuẩn bị từ phía DN để đối đầu với những thách thức hiện nay và trong tương lai. Trên cơ sở những thông tin từ nguồn tư liệu này, có thể đưa ra một số nhận xét sau đây.

Nhìn vào danh sách hơn 230 DN lọt vào vòng Chung tuyển của giải năm nay theo phân ngành của Bộ Kế hoạch và Đầu tư gồm 30 ngành, có thể nhận thấy cơ cấu DN tham gia giải năm nay là những đại biểu ưu tú cho hầu hết các ngành, khu vực kinh tế quan trọng của nền kinh tế. Tình trạng thiếu vắng các DN có quy mô nhỏ và vừa vẫn đặc điểm của giải từ nhiều năm, đã được cải thiện một phần nhờ sự góp mặt của các DN được các địa phương tiến cử. Đây là một sáng kiến của giải năm nay để khuyến khích các DNNVV tham gia.

Các chỉ số tài chính của số DN tham gia năm nay cho thấy những đóng góp tích cực của các DN này đối với nền kinh tế và ngân sách. Ngay cả với nhóm các DN trong ngành bất động sản, các chỉ số này là dương.

Mặc dù phải đương đầu với những khó khăn về kinh tế, các DN tham gia giải vẫn hoàn thành tốt những nghĩa vụ đối với người lao động, nhà nước  và có những đóng góp lớn về mặt xã hội. Các chỉ số phi tài chính (như việc làm, thu nhập, đào tạo, xuất khẩu, quảng cáo, R&D…) vẫn tương đối cao và tăng trưởng trong giai đoạn 2011-2012.

Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới và trong nước gặp nhiều khó khăn, những dự báo của các DN tham gia giải về xu thế thị trường trong thời gian tới là tương đối tích cực. Điều đó cho thấy, các DN đã chuẩn bị khá tốt về năng lực, tâm lý và sẵn sàng đối đầu với thách thức trong tương lai. Những khó khăn trong những năm vừa qua đã được các DN khai thác một cách tích cực như một cơ hội để điều chỉnh chiến lược và đúc rút những bài học kinh nghiệm.

Qua các câu hỏi trong các mẫu báo cáo điện tử (có thể tham khảo trên trang web của giải SVĐV năm nay), tư liệu và thông tin từ các DN là rất phong phú, đa diện và là nguồn tư liệu rất quý báu đối với các nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách. Giá trị của nguồn tư liệu này được thể hiện một phần bởi tính chi tiết, thực tế và toàn diện của thông tin từ DN thuộc các lĩnh vực khác nhau, trên nhiều khía cạnh khác nhau trong quá trình hoạt động; mặt khác bởi đây là một nguồn thông tin “hiếm hoi” được tổng hợp một cách hệ thống, chi tiết thể hiện cách nhìn và phản ứng từ phía DN trước tác động của các nhân tố môi trường hoạt động, trong đó có cả các chính sách của Chính phủ. Những thông tin này cần được “mổ xẻ”, tổng hợp, phân tích kỹ lưỡng.

Chỉ số niềm tin khả quan

Bên cạnh khái niệm vốn kinh tế truyền thống, vốn xã hội và vốn văn hóa là những khái niệm mới xuất hiện trong hệ thống thuật ngữ quản lý, trong đó vốn xã hội đề cập đến vai trò và tầm quan  trọng của nhân tố con người trong việc hình thành năng lực hành động và sức mạnh của DN. Trong vốn xã hội, nội dung quan trọng nhất là lòng tin trong DN. Trong những hoàn cảnh khó khăn, DN có chỉ số lòng tin trong DN cao dễ dàng vượt qua thử thách và hoạt động hiệu quả hơn. Chính vì vậy, lòng tin trong DN được sử dụng như một chỉ số rất quan trọng đánh giá năng lực hành động của DN. Trong một cuộc điều tra được tiến hành bởi Tổ chức IABC (International Association of Business CommunicatorsResearch Foundation) trên phạm vi 8 quốc gia thuộc 5 châu lục cho thấy chỉ số lòng tin trong số các DN đại diện đạt mức điểm trung bình (trên điểm 5 - được trình bày trong bảng ). Chỉ số này được sử dụng làm căn cứ để DN so sánh và tự đánh giá về giá trị nguồn nhân lực của mình.

Tuy nhiên, việc làm quen với những phương pháp tập hợp tư liệu, xử lý thông tin, sử dụng hệ thống tiêu chí mới đánh giá mới là một quá trình. Việc sử dụng hệ thống tập hợp, sử lý thông tin qua các mẫu báo cáo điện tử tuy có nhiều ưu điểm nhưng cần được làm quen, thảo luận và đạt được sự thống nhất ở các DN trong giải.

Các mẫu báo cáo điện tử cần được tiếp tục hoàn thiện theo hướng làm bộc lộ rõ năng lực của DN trên các phương diện khác nhau và tăng cường khả năng lượng hóa tạo thuận lợi cho quá trình xử lý, so sánh, đánh giá và xét chọn DN.

PGS, TS Nguyễn Mạnh Quân Phó Chủ nhiệm khoa Quản trị kinh doanh, Đại học Kinh tế Quốc dân